💠اگر علت صلح امام حسن علیه السلام انجام تکلیف الهی باشد که خداوند چنین وظیفه‌ای را برای حضرت تعیین کرده است اشکال و شعبه‌های بر صلح ایشان وارد نیست.

💠بیست وشش معاون الاول سالروز صلح امام حسن مجتبی است مهمترین و حساس ترین بخش زندگی امام مجتبی علیه السلام که مورد بحث و گفتگوی فراوان واقع شده است ماجرای صلح آن حضرت با معاویه و کناره‌گیری اجباری ایشان از صحنه خلافت و حکومت اسلامی است.

💠شماری براین باورند که علت اصلی صلح امام حسن (ع) انجام وظیفه بود زیرا امامان معصوم هرکدام وظیفه خاصی داشته‌اند که از سوی خداوند تعیین شده است از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود به راستی که وصیت به صورت کتابی از آسمان بر محمّد( ص)نازل گردید و نامه مُهر شده هایی جز وصیت بر آن حضرت نازل نشده جبرئیل عرض کرد ای محمد این است وصیت تو در امت خویش که نزد خاندان است خواهد بود رسول خدا (ص) فرمود ای جز کدام خاندانم از بندگان برگزیده خدا از آنها و روز ما نشان تا علم به نبوت از تو ارث ببرند به راستی وصیت مُهرهایی بود پس علی (ع )مُهر اول را گشود و هر چه در آن بود بر طبق آن عمل کرد و سپس حسن(ع) مهر دوم را گشود و هرچه در آن بود به آن عمل کرد و چون حسن(ع)ازدنیارفت،حسین(ع)مهرسوم راگشودودیددستورخروج وکشتن وکشته شدن درآن بود.

💠امامان معصوم( ع )حجت خدا بر مردم هستند و از این رو رفتار و گفتارشان حجت است بر این اساس صلح امام حسین( ع) عملی است که از سوی حجت خدا انجام شده و قطعاً دلایل بسیار دیگران را ندارند چنانچه آن حضرت خود بدان اشاره کرده است.

💠درفرهنگ امامان حفظ دین و احیای معارف اهل بیت علیه السلام محوری‌ترین است به همین دلیل تشکیل حکومت آنها همه در جهت حفظ اسلام و احیای سنت شکل م گیرد اگر در شرایطی اسلام به واسطه قیام حفظ شود آنها قیام می‌کند و اگر در مقطعی دیگر سکوت آنها موجب حفظ اسلام شود سکوت می کند هرچند این سقوط باعث از دست رفتن حق مُسَلَّم آنها شود.

💠یکی ازدلایل علل مهم صلح امام حسن را می توان حفظ دین بیان کرد زیرا وضعیت جامعه اسلامی در شرایطی قرار داشت که ممکن بود جنگ با معاویه اصل دین را از بین ببرند مضاعف اینکه اوضاع بیرونی جامعه اسلامی نشان می‌داد که روم شرقی آماده حمله نظامی به مسلمانان بود.

💠مردم میز از نظر فرهنگی در وضعیتی قرار داشتند که خونریزی و جنگ نوعی بدبینی به دین و مقدسات را به وجود می‌آورد شاید بر همین اساس باشد که امام حسن علیه السلام یکی از دلایل صلح خود را حفظ دین بیان کرد چنانکه او در پی اعتراض برخی از شیعیانش فرمود ترسیدم ریشه مسلمانان از زمین کنده شود و کسی از آنان باقی نماند از این رو با مصالحهایی که انجام گرفت خواستند دین خدا حفظ شود.

💠رعایت مصالح عمومی خردمندانه ترین استراتژی هایی است که از سوی رهبران دلسوز و آزادیخواه به ویژه رهبران الهی اتخاذ می‌شود زیرا آنان هیچگاه مصالح عمومی را فدای مصالح فردی و گروهی نمی‌کنند امام حسن علیه السلام نیز برای جلوگیری از خونریزی و رعایت مصالح مسلمانان تن به صلح داد چنان که آن حضرت فرمود من صلح را پذیرفتم تا از خونریزی جلوگیری کنم و جان خود خانواده و اصحاب صمیمی خویش را حفظ کرده باشند.

💠صلح امام حسن زمین ساز قیام امام حسین سید عبدالحسین شرف الدین می‌نویسد حسن علیه السلام از جان خود دریغ نداشت و حسین علیه السلام در راه خدا از او با گذشته جان خود را برای جهادی صامت و آرامگاه داشت شهادت کربلا پیش از آنکه حسین می‌باشد حسنی بوده از نظر خردمندان صاحب‌نظر روزه ساباط امام حسن(ع) به مفهوم فداکاری بسی آمیخته تراست تا روز عاشورای امام حسین زیرا امام حسن در آن روز در صحنه فداکاری نقش یک قهرمان نُستوده و پایدار را در چهره مظلومانه یک از پاافتاده مغلوب ایفاکرد.

💠شهادت عاشورا به این دلیل درمرتبه نخست حسنی بودو سپس حسینی که حسن علیه السلام شالوده آن راریخته ووسایل را فراهم آورده بود به پیروزی قاطع امام حسن متوقف بود بر اینکه با صبر و پایداری حکیمانه از حقیقت را بپرورد،آشکار کند و در پرتو این روشنی بود که امام حسین علیه السلام توانست به آن نصرت و پیروزی پرشکوه ابدی نائل آید تو گویی آن دو گوهر پاک برای این خطی مشی هم داستان شده بودند که نقش پایداری حکیمانه از آن حسن علیه السلام باشد و نقش شورانگیز شورشگری و قیام مردانه از آن حسین علیه السلام.

💠حفظ شیعیان گرچه از مصادیق مصالح عمومی است ولی از آنجایی که شیعیان حافظان و پاسداران دین و موالی اهل بیت (ع )بودن آنان از اهمیت ویژه برخوردار بود شیعیان خاص امیرالمومنین اغلب در جمل صفین و نهروان به شهادت رسیده و گروهی اندکی از آنان باقی مانده بود و اگر جنگی به وقوع می پیوست با توجه به ضعف مردم عراق قطعاً امام حسن (ع)و شیعیان متحمل خسارت جبران ناپذیری می شدند زیرا با معاویه در این صورت آنان را به شدت سرکوب می نمود اما صلح امام می توانست آنها را برای شرایطی نگه داردکه درآینده فراهم می آید،به طوری که بنابودخون آنهاریخته شودبتواندبازده مفیدی داشته وجریانی موثردرتاریخ به وجودآید.

💠اگرامام مصالحه نمیکرد و نتیجه جنگ نیز پیروزی شامیان بود معاویه با بهانه کردن جنگ حتی یک نفر از آنان را باقی نمی گذاشت گرچه معاویه عهدشکنی کرد و برخی از شیعیان مانند حجربن عدّی ،مروبن حَمَق را شهید کردولی صلح سبب شد که شیعیان کشته نشود از این رو امام حسن (ع) یکی از دلایل صلح خود را حفظ شیعیان دانست و فرمود نگهداری و حفظ شیعه مرا ناگزیر نمود سپس مناسب دیدم جنگ به روز دیگر محول گردد.

💠تشکیل حکومت و دفاع از آن به پشتوانه مردمی نیاز دارد اگر حکومت را به کبوتری تشبیه کنیم که با دوبال به سوی مقصد پروازمیکند آن دو بال مردم و رهبر هستند درمتون اسلامی از رهبر به واژه امام واز مردم به واژه امت  یاد شده است و این پیوند عمیق آن دورامیرساندحکومت بدون  مردم مانند کبوتری بال شکسته است که به هدف نهایی نمیرسد از این رو در اسلام به مردم سالاری توجه خاصی شده است.

💠بی تردیدیکی ازعلل عدم موفقیت امامان معصوم (ع ) در تشکیل حکومت و یا شکست ظاهری در قیام ها عدم همکاری مردم بود امام علی( ع)به خود می‌دانست ولی به دلیل عدم استقبال مردم و حکومت تشکیل نداد تا اینکه آنان پس از قتل عثمان به او روی آوردند و لذا آن حضرت فرمود اگر حضور مردم نبود افسار خلافت را رها میکردم.

💠بیگمان یکی از علل اصلی صلح امام حسن نیز حمایت نکردن مردم از آن حضرت بود اگر مردم کوفه از او حمایت می‌کردند و فرماندهان سپاهش به او خیانت نمی‌کردند حضرت صلح نمی کرد چنانچه فرمود به خدا سوگند من از آن جهت کار را به او سپردم که یاوری نداشتم اگر یاوری می‌داشتم شبانه‌روز با معاویه می جنگیدم تا خداوند میان ما و حکم کند.

💠مردم وفرماندهان حضرت به او خیانت کردند در این خیانت دنیا گرایی عدم رشد سیاسی و تبلیغات معاویه بسیار تاثیرگذار بود .

بعدازشهادت امام علی (ع)مردم با امام حسن مجتبی بیعت کردندوآن حضرت بلافاصله مدیران خود را به شهرها فرستاد وقتی معاویه از واقعه با خبر شد به دو جاسوس مأموریت داد تا از شهر اطلاعات کسب کنند امام حسن (ع)از ماجرا آگاه شد و هر دو را دستگیر کرد و گردن زد آن را به معاویه نامه نوشته جاسوس فرستاده ایی گویا قصد جنگ داری اگر چنین است آماده جنگ هستم.

💠امام حسن(ع)برای امتحان آمادگی مردم برای جنک بامعاویه فرمود: اگراماده نبردید،صلح را رد کنیم وباتکیه برشمشیرانمان کاراو رابه خداواگذاریم امااگرماندن رادوست دارید،صلح اورا بپذیرید وبرای شماتامین بگیریم.دراین هنگام مردم ازهرسوی مسجدبه فریاددرآمدندوبا ندای” البقیه البقیه”صلح راامضاکردند.

💠بی تردید صلح امام حسن(ع)خاری درچشم واستخوانی درگلوی آن بزرگواربود،اماچاره ای هم نداشت. سیدعبدالحسین شرف الدین مینویسد،صلح امام حسن(ع)بامعاویه ازدشوارترین حوادثی بودکه امامان اهل بیت پس ازرسول اکرم(ص)ازناحیه این امت بدان دچارشدند.امام حسن بااین  صلح آن چنان محنت طاقت فرسایی رامتحمل شدکه هیچ کس جزبه کمک خداقادربرتحمل آن نیست،لیکن اوازاین آزمایش سربلندوپیروزبیرون آمد.