💠۱-امام رضا(ع)در روز یازدهم ذی القعده ودر مدینه منوره متولدشدند.ازقول مادرایشان نقل شده است که:هنگامی که به حضرتش حامله شدم به هیچ وجه ثقل حمل رادرخودحس نمیکردم ووقتی به خواب میرفتم،صدای تسبیح وتمجیدحق تعالی وذکرلااله الاالله رامیشنیدم اماچون بیدارمی شدم دیگرصدای بگوش نمی رسید.

 💠۲-امام‌ کاظم(ع)کنیه ابوالحسن را به ایشان عنایت فرمودند و به علی بن یقطین گفتند ای علیه این پسرم با اشاره به امام رضا علیه السلام آقای فرزندان من است و من کنیه خویش رابه او داده ام.البته امام کاظم علیه السلام نیز کنیه شان ابوالحسن بوده است و این کنیه  میان پدر و فرزند مشترک می باشد بدین جهت امام کاظم علیه السلام را ابوالحسن اول و امام رضا علیه السلام را ابوالحسن دوم می نامند.

💠۳- مشهورترین لقب امام هشتم علیه السلام رضا به معنای خوشنودی است امام محمد تقی علیه السلام امام نهم و فرزند ایشان سبب نامیده شدن آن حضرت به این لقب را اینگونه نقل می فرماید خداوند او را رضا لقب نهاد زیرا خداوند در آسمان و رسول خدا و ائمه اطهار در زمین از او خشنود بوده اند و ایشان را برای امامت پسندیدند و همینطور به خاطر خلق و خوی نیکویی امام هم دوستان و هم نزدیکان و هم دشمنان از ایشان راضی و خشنود بودند.

 💠۴-مادرامام رضا(ع)ازاهالی نوبه بوده است که درباره نام مقدس این بانو،راویان اختلاف دارند،برخی آن حضرت راخیزران نامیده اندوگفته اند که ایشان ام ولد و از اهالی نوبه بوده است.برخی گفته انداسم او نجمه وکنیه اش ام البنین بوده وبرخی آن بانو را تکتم دانسته اند.در روایتی آمده که مادرامام رضا(ع)پاک پاکیزه به نام نجمه بودوبعدازولادت حضرت رضا(ع)اورا طاهره نامیدند.

 💠۵- یکی دیگر از القاب مشهور حضرت عالم آل محمد است نشده است که امام کاظم علیه السلام به فرزندانش می گفت برادر شما علی بن موسی عالم آل محمد است این لقب نشانگر ظهور علم و دانش ایشان است جلسات مناظره متعددی که امام با دانشمندان بزرگ عصر خویش به ویژه علمای ادیان مختلف انجام داد در همه آنها با سربلندی تمام بیرون آمد دلیل کوچکی بر این سخن است این توانایی و برتری امام در تسلط بر علوم یکی از دلایل امامت ایشان است و با تعامل در سخنان امام در این مناظرات کاملاً این مطلب روشن بوده که این علوم جز از یک منبع وابسته به الهام و وحی نمی تواند سرچشمه گرفته باشد.

 💠۶- امام پیش از رفتن به خراسان به داخل مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم وارد شد و دستش را شریف نهاد و فرزند شعبه غرب چسباند و نزد رسول خدا طلب حفاظت برای کرد و سپس به فرزندش گفت که به تمام وکلا و خدمتکاران گفته ام که ازتو شنوایی داشته باشند و پیرویت کنندوبه اصحابش اورا معرفی کردکه جانشین وی خواهد بود.

💠۷- مهم‌ترین فصل تاریخی زندگی امام رضا علیه السلام جریان ولایتعهدی  آن حضرت است جریانی که به موجب آن حضرت مجبور شدند از شهر مدینه به مرو سفر کند و پس از مدتی و با کینه مامون به شهادت برسند هنگامی که حضرت رضا وارد مروشدن مامون از ایشان استقبال شایانی کرده و در مجلسی که همه ارکان  دولت حضور داشتند صحبت کرد و گفت همه بدانند من درآل  عبّاس وآل علی علیه السلام هیچکس رابهترو صاحب حق به امر خلافت از علی بن موسی الرضا علیه
ندیدم تصمیم گرفتم که خود را از خلافت خلق و آن را به شما واگذار کند اما امام کاملاً از قصد مامون آگاهی داشت چراکه مامون برای رسیدن به خلافت برادرش امیر را کشته و بغداد را خراب کرده بود به همین دلیل به او گفتند اگر این خلاف از مال تو است جایز نیست خودت را حل کنید و لباسی را که خدا به تو گوش نده به دیگری بدهید و اگر خلافت مال تو نیست چیزی که مال تو نیست جایز نیست آن را به من بدهی.مامون بر خواسته خود پافشاری کرده و بر امام اصرار ورزید اما امام فرمودند هرگز قبول نخواهم کرد وقتی معمول می شد گفت پس ولایتعهدی را قبول کن تا بعد از مشروب آخری فه و جانشین مواشی این اصرار مامون و انکار امام تا دو ماه طول کشید و حضرت قبول نمی فرمودند و می‌گفتند از پدران شهیدم شنیدم من قبل از تو از دنیا خواهد رفت و مرا با زهر شهید خواهند کرد و بر من ملائک زمین و آسمان خواهد گریست ودر وادی  غربت در کنار هارون رشید دفن خواهم شد. اما معمول بر این امر پافشاری کرد تا آنجا که مخفیانه و در مجلس خصوصی حضرت را تهدید به مرگ کردند لذا حضرت فرمود اینک که مجبورم قبول می کنم به شرط آنکه کسی را نصب یا عزل نکنم و رسمی را تغییر ندهد و سنتی را نشکنم و از دور بر بساط خلافت نظر داشته باشد مامون با این شرایط راضی شد پس از آن حضرت دست را به سوی آسمان بلند کردند و فرمودند خداوندا تو میدانی که مرا به اکراه  وادار کردن و به اجبار این امررااختیار کردم پس مرا ماخده نکن،همانگونه که دوپیغمبرخود یوسف ودانیال را هنگام قبول ولایت پادشاهان زمان خود مواخذه نکردی،خداوندا عهدی نیست جزعهدتو وولایتی نیست مگرازجانب تو،پس به من توفیق ده که دین تورابرپا دارم وسنت پیامبر تورازنده نگاه دارم،هماناکه تو نیکو مولاونیکو یاوری هستی.

 💠۸- پس از شهادت امام هفتم، بیشتر شیعیان با توجه به وصیت امام علیه السلام و دلایل و شواهد دیگر امامت فرزند ایشان علی بن موسی الرضا علیه السلام را پذیرفت زیرا به عنوان امام هشتم تایید کردند این دسته که بزرگان اصحاب امام کاظم علیه السلام را هم شامل می‌شد به نام قطعیه مشهور شدند ولی گروه دیگری از اصحاب امام هفتم را به دلایلی از اعتراف به امامت علی بن موسی الرضا علیه السلام سرباز زده و در امامت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام متوقف کردند آنها اظهار می داشتند که موسی بن جعفر علیه السلام آخرین امام است و کسی را به امامت تعیین نکرده و یا دست‌کم ما از آن آگاه نیستیم این گروه واقفیه نامیده شدند امام رضا علیه السلام در روایتی سرنوشت آنها را اینگونه بیان فرمودند در حیرت زندگی می‌کنند و نهایت در حال کفر می میرند.

 💠۹-درقرن دوم هجری قمری که امام رضا(ع)زندگی میکردندمراکزعلمی روبه فزونی گذاشت.مدارس مختلف درهمه علوم وبه همه زبان هاومیان همه گروه هاپاگرفت‌.مدارس ازجویندگان دانش درسطوح مختلف علمی ودینی پرشد.به خصوص درزمان امامت امام جعفرصادق(ع)درزمان منصوربه دنیاآمدندودر زمان خلافت مهدی،هادی،هارون الرشیدومامون زندگی کردندواین زمانی بودکه فرهنگ وفکراسلامی به خوبی پایه گرفته بود ودرآن زمان موسسین مداهب فقهی مختلفی زندگی می کردند. نام علی بن موسی الرضا علیه السلام پناه علم و معرفت بودند و با علمای فلسفه به مناظره و بحث می پرداختند و در حالی که اهل فقه و شرع را هدایت و توجیه کردند به محور آنها تبدیل شده بودند مامون پس از آوردن امام رضا علیه السلام به مردم جلسات متعددی با حضور علمای گوناگون تشکیل داد در این جلسات مذاکرات زیادی میان امام و دیگران صورت می‌گرفت که به طور عمده درباره مسائل اعتقادی و فقهی بود. مامون می‌خواست با کشاندن امام به بحث تصویری را که عامه  مردم درباره ائمه اهل بیت علیه السلام داشتند و آن را صاحب علم خاص  مثلاً علم لدّنی می‌دانستند از بین ببرد. این مجالس به تدریج مشکلاتی را برای مامون درست کرد زمانی که متوجه شد تشکیل چنین جلساتی برای وی خطرناک است اقدام به محدود کردن امام کرد از عبدالسلام  هروی نقل شده که به مامون اطلاع دادند امام رضا علیه السلام مجالس کلامی تشکیل داده و بدین وسیله مردم شیفته ی وی می شوند.مامون به محمدبن عمرو طوسی ماموریت داد تا مردم را از مجلس آن حضرت طرد کنند پس از آن امام در حق مامون نفرین کرد.

💠۱۰- در نحوه به شهادت رسیدن امام نقل شده است که معمولا یکی از خدمتگزاران هیچ دستور داد تا ناخن‌های دستش را بلند نگه دارد و بعد دستور داد تا دست خود رابه زهر مخصوصی آلوده کند و در بین ناخن‌هایش زهر قرار دهد و اناری با دستان زهرآلودش دانه کند و او دستور مامون را اجابت کرد مامون نیز انار زهر آلوده را خدمت حضرت بردو اصرار کرد که امام از آن انار تناول کنند اما حضرت از خوردن امتناع فرمودند و مامون اصرار کرد تا جایی که حضرت را تهدید به مرگ کرد و حضرت به جبر قدری از آن انار مسموم تناول فرمودند پس ازگذشت چندساعت زهراثرکردوحال حضرت دگرگون شدوصبح روزبعددرسحرگاه روز۲۹صفرسال ۲۰۳هجری قمری امام رضا(ع)به شهادت رسیدند.

 💠۱۱-پاسخ امام جواد(ع)درپاسخ به این سوال یکی ازاصحاب که عرض کردچگونه میشودثواب زیارت پدرشماازثواب زیارت امام حسین(ع)بیشترباشدگفت:امام جواد(ع)باپاسخشان افضل بودن زیارت پدرشان رابرزیارت امام حسین بیان کردندوفرمودند:امام حسین(ع)راهمه زیارت میکننداماپدرم رافقط خواصی ازشیعه زیارت میکند.

💠۱۲- در حادثه ولیعهدی امام هشتم علیه السلام در برابر یک تجربه تاریخی عظیم قرار گرفت و در معرض یک نمرد پنهانی سیاسی روزی یا ناکامی آن می توانست سرنوشت تشیع را رقم بزند واقع شد در این نبرد رقیب به ابتکار عمل را به دست داشت و با همه امکانات به میدان آمده بود اما نبود معمول با هوش سرشار و تدبیری قوی و فهم و درایتی بی‌سابقه قدم در میدانی نهاد که اگر پیروز می‌شد و اگر می توانست آن چنان که برنامه‌ریزی کرده بود کار را به انجام برساند یقیناً به هدفی دست می‌یافت که از سال ۴۰ هجری یعنی از شهادت علی بن ابیطالب هیچ یک خلفای اموی و عباسی با وجود تلاش خود نتوانسته بودند به آن دست یابد یعنی می‌توانست درخت تشیع را ریشه‌کن کند و جریان معارضی را که همواره در چشم سردمداران خلافت های طاغوتی  فرورفته بود به کلی نابود سازد اما امام هشتم با تدبیری الهی بر مامون فائق آمد و او را در میدان نبرد سیاسی که خود به وجود آورده بود به طور کامل شکست داد و نه فقط تشیع ضعیف یاریشه کن نشدبلکه نفس تازه ای درمبارزات علوی دمیده شدواین همه به برکت تدبیرالهی امام هشتم وشیوه حکیمانه ای بودکه آن امام معصوم دراین آزمایش بزرگ ازخویشتن نشان داد.

💠۱۳- اگر وجود مقدس تمام حضرات معصومین را شمس بدانیم شمس الشموس خورشید است که نور آن ولایت و جایگاه معصومین علیه السلام را تبیین  می کند و روشنایی میبخشد خورشید های دیگر بااین خورشیدتجلی پیدامیکند.به عبارت دیگر امام رضا ع به عنوان شمس الشموس حضرات معصومین  نورافشانی کردندواززمان ایشان به بعد میزانی از درک و فهم و معرفت نسبت به امام زمان خود را به دست آوردند و حداقلش این بود که امام خود را پذیرفتند و همین پذیرش به عنوان قدم نخست بسیار حائز اهمیت است چرا که شیعه از معضل عدم پذیرش امام در زمان امام رضا علیه السلام نجات یافت.

💠۱۴-چرا امام رضا به سوی خراسان حرکت کردند؟اگرازمنظرتاریخی وسیاسی به این جریان بنگریم،بایدبگوییم به خاطروضع نابسامان اجتماعی وسیاسی عصرامام رضا(ع)وطبق دستورمامون ازحاکمان ظالم عباسی آن حضرت چاره ای نداشتندجزاینکه به سوی مروحرکت کنند،اماهمه اینهاظاهرماجراست،این درحالی اسا که امام رضا(ع)دردوران حیات ظاهریشان امام زمان آن است بودند و در شب قدر آن سال چنین ماجرای به اذن الهی رقم زدند اگر چه به ظاهر به فرمان مامون به سوی مرو حرکت کردند اما در حقیقت این حرکت در راستای تحقق برنامه‌های الهی بود که خداوند به وسیله همچون مامون صحنه را ایجاد کرد تا به وسیله آن زمینه ظهور امام رضا علیه‌السلام در سرزمین خراسان فراهم شود.

💠۱۵- امام هشتم در بین ائمه مسلمانان از ویژگی خاصی برخوردار بود و همه ائمه علم شان علم لدنی بود علمی بود که از مرکز وحی گرفته شده بود و قائم به اسرار وجود بودن ولی امام هشتم در بین ائمه عالم آل محمد لقب گرفتند و این به واسطه جد بزرگوارشان امام صادق علیه السلام انجام شد.

💠۱۶- ویژگی امام رضا این بود که ثابت کردند اما در دسترس تمام ادیان بوده و بهترین مذهب تشیع و امامت در راس شیعه است و امامت شیعه این ویژگی را دارد که اعلم تمام علمای حاضر است و اوست که می تواند جامعه اسلامی را هدایت کند.

💠۱۷- حکومت فلاسفه همچون سهروردی و ملاصدرا بودند و اصلاً یکی از مهمترین عللی که این حاکمان در ایران زمین و جهان اسلام به نظر رسیدن به دلیل همین تبعیت از ولایت ائمه اطهار علیه السلام است. فرهنگ رضوی سراسر محتوایش حکمی است.خداوند در قرآن کریم انبیا را واریق کتاب و حکمت می‌داند از برجسته‌ترین حکیم رسول اکرم( ص) است بنابراین فلاسفه و حکمای مامسبوق به حکمت دینی بودند و این هم از ابن سینا گرفته تا سهروردی و ملاصدرا مشاهده می‌شود و در نهایت یکی از مهمترین نتایج حکمت اندیشمندان و حکمای ایران اسلامی توجه به حکمت و فرهنگ رضوی علوی و قرآن است.

 💠۱۸- علت اینکه امام رضا علیه السلام را عالم آل محمد(ص) خواندندظهور علم امامت در دوره ایشان است به معنای واقعی و محکم که همان شیعه است از امام رضا علیه السلام جلوه کرد با اینکه امام صادق علیه السلام رئیس مذهب شیعه است اما ظهور این مذهب به دست امام رضاست برای همین است که زیارت امام رضا علیه السلام افضل از زیارت امام حسین عنوان  شده است و کسی که ولایت امام رضا علیه السلام را قبول دارد همه ۱۲ امام را هم قبول دارد.

 💠۱۹- امام رضا علیه السلام از پذیرش مسئولیت سرباز می‌زد تا مبادا تصور شود که خاندان نبوت به دنبال قدرت هستند اما وقتی شرایط ایجاد شد که امام رضا علیه السلام مجبور به پذیرش مسئولیت ولیعهدی حضرت سعی کردند به هر نحوی مخالفت خود را نشان دهد و غیر مستقیم به مردم تفهیم  کردند که با رضایت و اختیار چنین مسئولیتی را نپذیرفتند.

 💠 ۲۰-امام رضا به حضرت عبدالعظیم می فرماید که سلامم را به شیعیانم برسان و با آنها بگو که جدال نکنند یعنی در حقیقت باید از جر و بحث های بیهوده پرهیز کنیم و تنها زمانی باید از دیگران انتقاد کنید که بستر مناسبی فراهم شده باشد خیلی از مشکلات و تاریکی های زندگی های ما به خاطر مدارانکردن با مردم است.

 💠 ۲۱-مامون به گونه‌ای ظاهرسازی می‌کرد که این کار را از باب اعتقاد به مقام اهل بیت علیه السلام انجام می دهد اما امام رضا علیه السلام با رفتار و گفتار خود این توطئه را خنثی کردند و آن اقدامی که امام رضا علیه السلام در مدینه انجام دادند در زیارت جد بزرگوارشان حضرت رسول اکرم( ص) و بعد با خانواده با تعصب و گریه وداع فرمودند پیامی به دیگران بود تا اجبار و اکراه حضرت از این سفر را بفهمد.

 💠۲۲- پذیرش مسئولیت ولایتعهدی برای امام رضا علیه السلام بر اساس خواسته و نظر امام و باب میل او نبوده و حضرت در موقع پذیرش ولایتعهدی آنجا که مورخین نوشتند به شدت گریه می‌کردند که این خود بیانگر بسیاری از مسائل از وقتی از حضرت رضا سوال میکنند چه عواملی سبب پذیرش ولایت عهدی شما شد حضرت فرمودند همان دلایلی که جد بزرگوار حضرت علی علیه السلام برای پذیرش ولایتعهدی اعلام کرد.

 💠 ۲۳-دو دلیل پذیرش ولایتعهدی امام رضا علیه السلام: بر مبنای دستور الهی و طبق نظر و خواست حضرت حق صورت گرفته و امام رضا علیه السلام با تسلط بر ولایت تشریعی و علم لدنی مصلحت را در این دیدن و نفت جهان اسلام و مسلمین را باید پذیرش تحمیل کردند.
 ۲. مسائل جنبی قضیه و بهره گیری های تبلیغ که توسط خود آن حضرت که اطرافیان آن بزرگوار انجام گرفت که اصرار را عموماً و تشیع را قبل از هجمه‌های دشمنان نجات داد.

 💠 ۲۴-گاهی خدا دینش را به واسطه غیر ولی و دشمنان تایید می کند برخلاف آنچه که هدف مامون بود معارف تشیع و از طریق مناظرات علمی که مامون برای حضرت رضا علیه السلام با بزرگان ادیان و مذاهب اسلامی و غیر اسلامی تدارک دیده بودمنتشرشد.

💠۲۵- همچنین مامون برای اینکه بنی‌عباس را بترساند تا علیه اصول روشن کند تصمیم گرفت امام را جانشین خود قرار دهد تا در سایه آن بتواند بنی عباس را در برابر خود را کند و این نکته را به آنها یادآوری کند که در صورت مخالفت خلافت را از بنی عباس خارج و بنی‌هاشم می‌سپارد.

💠۲۶- از امام نهم جوادالائمه علیه السلام سوال کردند که چرا پدرتان را رضا لقب دادند چون در آن زمان شایعه کرده بودند که این لقب را مامون به ایشان اعطا کرده است فرمودخدااین لقب رابه ایشان داد.پرسیدند؟ چرا خداوند چنین لقبی داد؟فرمود:چون خدتورسول خدا(ص) از او راضی بودند و دوباره سوال کردندمگرپدران شما و خودشما چنین نیستید فرمودند بله اما علت این لقب به پدرم این بود که دوست و دشمن از او راضی بودند چون امام هشتم علیه السلام به گونه‌ای رفتار می گردد که تشنج ایجاد نمی کردند البته کارشان را انجام می‌دادند اما دست و هیاهوراه نمی انداختندبه طوری خوددشمنان هم راضی بودندواحساس خطری ازاین مسائل علمی نمی کردندوامام بااین رویکردانحرافات رارفع می کردند.

💠۲۷-امام رضا(ع)دربرهه ای اززمان واردایران شدندکه وضعیت ایران خیلی خاص بود.اولا محبان اهل بیت(ع)درایران زیادبودند.همینطورافرادی که انحراف فکری وعقیدتی داشتندهم کم نبودنداینطورنبودکه همه ازمحبان اهل بیت(ع)باشند.حضرت باآمدنشان ایران راتطهیرکردندومسیررابرای شیعه شدن اجدادمان فراهم کردنداینطورنبودکه درآن زمان همه شهرهای ایران شیعه نشین باشندحتی امام درنیشابوروقتی حدیث سلسه الذهب رابیان کردنددرمیان اهل سنت البته دوستدا اهل بیت آن راایرادکردند.

💠 ۲۸-یکی از دلایلی که می‌گویند مامون امام رضا علیه السلام رابه مرو آورد این بود که بالاخره ائمه رقابت‌های هم داشتند و بنی عباس را رقیب ائمه می‌دانسته اینها تصور می‌کردند که اگر امام معصوم در مقابل مذاهب دروغین اسلامی مثل اهل الحدیث و اهل قیاس و معتزله فلاسفه متکلم قرار بگیرد یکجا بلاخره کم خواهندآوردلذابه عنوان یکی ازنخستین کارهایی که مامون با ورود امام رضا به مردم انجام داد دعوت سران مذاهب مختلف بود. بیشتر هم با همه آنها طراحی کرده و قوی‌ترین اشکالاتش را برای طرح با امام رضا علیه السلام آماده کردند. هدف مامون هم این بودکه یک جاامام نتواندجواب دهدوشکست ائمه را اعلام کند‌. اما دقیقا برعکس این امر خط امام رضا علیه السلام هم حس را مجاب کرد برخی از آنها به شیعه و اسلام گرویدند و البته برخی دیگر که این اتفاق برایشان نیفتاد محکومیتشان  اعلام شد تنها خود مامون  به این عقیده اعتراف کردکه کسی نتوانست پاسخ امام رضا علیه السلام رابدهد.

💠۲۹-ائمه به ویژه امام رضا(ع)درمباحثشان به عقل وجهل بسیارپرداخته اند،درحدیث آمده که اولین چیزی که خداخلق کرو،عقل بودبنابراین عقل براساس آیات وروایات اولین مخلوق خداونداست.باتوجه به اینکه همه ائمه ازیک نورخلق شدند،عقل واسطه حق وخلق است وازاین طریق برکات خداوندبه سوی انسان سرازیر میشود.ائمه اطهاربه ویژه امام رضا(ع)همانطور که درفرهنگ رضوی مشهوداست،به عقلانیت تاکیدداشتند،امام رضا(ع)عالمی صبورودینداربوده که درتمام سیره زندگی شان به عقل تاکید ویژه داشتند.

 💠۳۰دلایل پیشنهادولایت عهدی مامون به امام رضا (ع)رامی توان درسه موردبیان کرد.
یکی ازمهمترین علت هاروی آوردن مردم به سوی علی بن موسی الرضا(ع)واحترامی که مردم برای ایشان قائل بودندوهمچنین ازآنجایی که مامون بیشترمقام های ترازاول لشکری خود راازایرانیان قرارداده بود،این رفتارباب میل عرب هانبودوبه همین دلیل بااوبه شدت مخالفت کردند.
۲.سادات علوی که ازجوروظلم مامون به تنگ آمده بودنددرسراسرجهان اسلام دست به قیام زدندکه این قیام هابه شدت پایه های خلافت مامون بایک دوراندیشی برای اینکه ارتباط سادات علوی راباامام رضا(ع)قطع کندوجلوی این آشوب هارابگیردوعلویان راواداربه سکوت کند،امام راازمدینه به مرو فراخواند.